عروضی سمرقندی

احمد بن عمر بن علی سمرقندی، مکنی به ابوالحسن، ملقب به نظام‌الدین یا نجم‌الدین، و معروف به نظامی عروضی، از نویسندگان و شاعران قرن ششم هجری قمری است. در اواخر قرن پنجم در سمرقند زاده شد. هنگامی که در سمرقند زندگی می‌کرد، یک دهقان، به نظامی گفت که چگونه رودکی شاعر برای اشعار خود در ستایش فضایل امیر سامانی نصر بن احمد حقوق می‌گرفت. وی پس از کسب علوم مقدماتی در سمرقند، در سالهای ۵۰۴ تا ۵۰۶ رهسپار خراسان شد. در سال ۵۰۶ در بلخ به خدمت عمر خیام، و در سال ۵۱۰ در طوس به خدمت امیر معزی رسید. وی به دربار ملوک آل شنسب پیوست و سالها مداحی شاهان آن سلسله را می‌کرد. کتاب معروف خویش مجمع‌النوادر مشهور به چهار مقاله را در حدود سال‌های ۵۵۱–۵۵۲ ه‍.ق به نام ابوالحسن حسام‌الدین علی بن فخرالدوله مسعود برادرزاده ملک شمس‌الدین محمد، پادشاه غوری تألیف کرد. تمام آنچه از زندگی شخصی وی مشهود است، از خود چهار مقاله گرفته می شود. کتاب چهار مقاله یا چهار گفتمان، کتابی است شامل چهار گفتمان در مورد چهار فن مختلف، که نظامی معتقد است که یک پادشاه باید در کاخ خود داشته باشد. در مقدمه کتاب، نظامی دربارهٔ ایدئولوژی فلسفی یا دینی آفرینش جهان و نظم امور بحث می‌کند. با اینکه او در وهله اول یک ندیم بود، در کتاب خود خاطرنشان کرده که او یک اخترشناس و پزشک نیز بوده‌است.